2007/05/19
ONDORIOAK
KANDELERIO ETA SAN BLAS EGUNA
Otsailaren 2an bedeinkatzen dira kandelak elizetan. Batzuk kandela zuzenak eta beste batzuek kandela biribilduak (argizariak edo erretxinak) eramaten dituzte elizara.
Antzinako euskaldunek uste zuten kandela bedeinkatu horiek haiek eta haien ondasunak babesten zituztela:
-Ekaitz egunetan pizten zen kandela bedeinkatua etxea eta bertan bizi zirenak babesteko.
- Familiako norbaitek gaizo larria zuenean ere pizten zen kandela bedeinkatua sendatzen laguntzeko.
- Kandela kiribildu bedeinkatua piztu eta adarretan jartzen zen jo edo eraso zitzakeen edozein sorginkeri edo gaizotatik babesteko
Egun horretan ere, antzinako euskaldunek elizara zumezko erramuak eramaten zituzten bedeinkatzeko. Gero, erramu bedeinkatu horiek etxe inguruko soroetan jartzen ziren. Eta euren gainean, kandela bedeinkatuak. Horrekin, izan litezkeen arriskuak eta baita familiaren baserrian zein baratzean sorginen agerpena urrundu nahi izaten zen. Eta zumeak eta kandelak jartzen ziren bitartean “kandelerio” abesten zen:
“Kandelerio lerioatzari ura dariosagarrari madarieutsi Peru adarrari.
Euria dakar menditik Ondarroaren gainetik Eztaukat zapatarik banoa Lekeitiotik
Kandelerioz eguzki,Negua dago aurreti, kandelerioz edurra, joan da neguaren bildurra”
SAN BLAS
Otsailaren 3an, Kandelario egunaren ondoren, San Blas eguna ospatzen da. Euskal Herriko herri gehienetan mantentzen da bedeinkazio bereziak egiteko ohitura hau.
Ohitura hauxe da: eleiza inguruetan kokatzen diren saltokietan gozokiak , opilak, erroskilak eta kolore desberdinetako hari berezi batzuk erosten dira, sanblasari izenez ezagutzen direnak.
Apaizak bedeinkatu eta gero hariak eta jateko gauzek apateko indarra omen dute eztarriko minak eta gaixotasunak aldentzeko.
San Blas hariak bederatzi egun pasa eta gero erre egin behar dira gaitzarekin amaitzeko. Kandelario egunean hasi eta inauteriak arte etxe askotan tostadak egiten dira.
TXITXIBURRUNTZI EDO KANPORAMARTXO ETA ETXERAMARTXO

ETXERAMARTXO
Baserrietako bizilagunak beraien etxeetan biltzen ziren hildako txerriarekin egindako txerrikien kontua egin eta jateko.
Toki batzuetan mutikoak oilar bat bizirik besoetan hartuta herritik zehar joaten ziren eta ondoren merienda egiten zuten.

2007/05/16
IHAUTERIAK

SAN JUAN

Lehengo pentsaera eta bizimoduan oinarrituz, sua gauza txarretatik aldentzeko eta gauza onak babesteko egiten zen. Horrela, urtea ondo joango zela pentsatzen zuten.
Jendea suaren inguruan batzen denean, honako berba hauek eskaintzen dizkiote suari:
San juan gabilea
sapuak eta sugeak erre
artoak eta gariek gorde


EUSKAL DANTZAK

Historiak eskainitako dokumentuak kontuan harturik, badirudi dantzak beti dantzariak ohikoaz bestelako egoera batera aldatzen dituen ekintza zeremonial bati loturik doala.
Dantza oso baliotsua izan da kontinentean bizi diren kultur aldaera anitzen adierazgarri moduan. Historian zehar, dantza, kontsienteki eraikitako produkzio gisa baino areago bitxikeria gisa ikertu izan da.
Ezpata- dantza hitza Euskal Herrian ezpatekiko dantza oro izendatzeko erabiltzen da, arma aurkezten deneko morfologia edozein dela ere. Izena hainbeste eratu da ezen kasi zeremonia edo errituzko dantzen metonimia bihurtu baita eta ezptadantzari hitza dantzariarena, honek ezpata izan ala ez. Bizirik dirauten dantzen artean bi multzo handi bereiz daitezke: lehenengoan dantzariak burutik eta muturretik hartutako ezpata luzeez kateatzen dira; bigarrenean, bi dantzari ilarek sableez armaturik elkarri aurre egiten diote, dantza " pirriko" edo "borroka" dantza batean.
Ezpata buru eta muturreko dantza Europan ezpata dantzen artean hedatuenak dira. Euskal Herrian ezaugarri berezi bat dute, sastakaiez armatutako zenbait dantzariren parte hartzea, hain zuzen.
Ezpata dantzak mairu eta kristauen jaiei eta figurante baten heriotza eta piztuerari loturik ageri dira.


2007/05/12
EUSKAL EZKONTZAK

HARRIJASOTZAILEAK
Kirol honetan ia ez dago harria jasotzeko txapelketa ofizialik, eta harrijasotzaileek beren kirol karreretan marka hausten dituzten einean sortzen dira espezialitate honetako mito handiak.
300 kiloko mugara soilik 3 harrijasotzaile iritsi dira:
Goiazko Gibitegi
Mikel Saralegi
Apustuaren lehia plazan egiten da, jende aurrean inguru hurbilean harrera ona duenean, eta ikusle asko eta asko hurbiltzen da horrelakoetan.
HARRIA
Lau formatako harri erregularrak erabiltzen dira: harri esferikoa, zilindrikoa, kubikoa eta laukizuzena. Eskuarki ordu erdikoa izan ohi da proba burutzeko zehaztutako denbora. Ordu erdi hori hamar minutuko 3 txandatan banatzen da, baina epe horiek aldatu egiten dira lehia batetik bestera.
TXAPELKETAK

Lehia berdintzeko asmotan, harrijasotzaileek lau hari motekin egin behar dute lan ( kubikoa, esferikoa, zilindrikoa eta laukizuzena), eta lau harriekin kilo gehien jasotzen dituena izaten da txapeldun.
MARKA ONENAK
Historian markarik onenak ezarri dituzten bi harrijasotzaileak honako bi hauek dira:
- Iñaki Perurena
- Mikel Saralegi
ARRAUNLARIAK/ ESTROPADAK


SAN FERMINAK

2007/04/30
OLENTZERO

Haurrek hainbat ekintza desberdin egiten dituzte gabonetan. Lehenik eta behin, gabon kanta ikasten dituzte. Gero, gutun bat idazten diote olentzerori bidlatzeko. Gutun hori posta ontzira botatzen dute.
Gabonetako oporrak hartzen dituzten egunean, olentzerok bisita egiten du ikastolara. Orduan, haurrek gabon kanta abesten diote eta ikastetxera ekarri dituen opariak zabaltzen dituzte.
Euskal tradizioa, haurrak, jaiotzen direnetik ikasten dute eta denbora igaro ahala, pertsonai mitiko hori gero eta hobeto ulertzen dute.
AGATE DEUNA

EUSKAL OHITURAK


2007/03/14
BIZKAIKO KOSTALDEA

San Juan de Gaztelugatxera igo ondoren, bakioko hondartzan bazkaldu genuen. Eguraldi ona aprobetxatuz, oinak uretan busti genituen uraren tenperatura ikusteko. Eguna ondo bukatzeko, Bermeoko portutik buletatxo bat eman genuen, argazkian ikusten den bezala eta ondoren merienda afari egin geneuen.
Hurrengo eguna, Algorta eta Plentziako zonaldea ikusteko erabili genuen. Inguru hau guztiz desberdina bestearekin alderatuz. Hemen etxebizitza eta kutsadura gehiago dagoela ikusi ahal da. Mundaka, Bakio eta Lekeitio inguruan, hezetasuna nabarmenagoa da.
Bukatzeko , aukera izanez gero, Euskal Herriko kostaldea bisitatzeko eskatzen dizuet.
Ongi izan!!!!!!!
BRASIL
Bertan, hainbat leku turistiko bisitatu geneituen, hala nola: guaritas, lavras do sul, minas do camaquá... Bidai honi esker, beste herrialde batzuetako kulturak ezagutu ahal izan ditugu. Baita Euskal kultura Hego Ameriketatik zabaldu ere.
Çasapava do sul herria Brasilgo hego barnealdean dago, Porto Alegretik nahiko hurbil eta Uruguayko iparrareki ia muga eginez. Bertako biztanleriari dagokionez, maila ertain- baxukoa da. Gehienak etxe edo txaboletan bizi dira. Paisaia aldetik, laua da, hau da, ez dago mendi alturik inguran. Nahiz eta Brasilen egon herria hau, ez dauka Rio edo San Pauloko klimarekin zerikusirk. Zonalde honetan, neguak oso hotzak dira eta udak aldiz, oso beroak.
2007/03/01
SARRERA
Haurrek txikitatik barneratu behar dituzte beraien kulturaren barnean dauden usadioak. Horregaitik, eskola erakundeen bidez ohiturek duten garrantzia azaleratu beharko zaie.
Nire helburu nagusiena, gure usadioak hezkuntzarekin lotzea izango da.